Evlat edinme, mahkeme kararıyla gerçekleşen ve evlat edinen ile evlatlık arasında hukuken soybağı kuran özel bir hukukî işlemdir.
Bu işlem ancak belirli şartların varlığı hâlinde mümkündür.

I. EVLAT EDİNEN AÇISINDAN ŞARTLAR

1️⃣ Yaş Şartı

  • Evlat edinen kişi en az 30 yaşında olmalıdır.

  • Eşler birlikte evlat ediniyorsa, her ikisinin de 30 yaşında olması gerekir (TMK m.305).

  • İstisna: Çocuk, en az 5 yıldır evlat edinen tarafından bakılıp büyütülmüşse, yaş şartı aranmaz.

2️⃣ Evli Olmayanlar

  • Bekâr bir kişi tek başına evlat edinebilir.

  • Ancak çocuk, evli kişilerin ortak çocuğu gibi işlem görmez.

3️⃣ Evli Olanlar

  • Evli bireyler ancak birlikte evlat edinebilir.

  • İstisna: Diğer eşin öz çocuğunu evlat edinmesi gibi durumlarda tek başına da mümkündür.

4️⃣ Bakma ve Eğitme Yeterliliği

  • Evlat edinenin, çocuğa bakabilecek, eğitimini sağlayabilecek ve sağlıklı aile ortamı sunabilecek durumda olması gerekir.

  • Bu durum, aile mahkemesi ve sosyal hizmet uzmanı raporu ile değerlendirilir.

5️⃣ En Az 1 Yıl Birlikte Yaşama

  • Evlat edinilecek çocuk, en az 1 yıl süreyle evlat edinenin yanında bakılmış ve eğitilmiş olmalıdır (TMK m.305/2).

II. EVLATLIK (ÇOCUK) AÇISINDAN ŞARTLAR

1️⃣ Yaş Sınırı

  • Evlat edinilecek kişi küçük (18 yaş altı) veya kısıtlı olabilir.

  • Reşit (18 yaş üstü) biri de evlat edinilebilir, ancak özel koşullar gerekir (bkz. Bölüm III).

2️⃣ Rıza Şartı

  • Küçüğün anne ve babasının rızası gerekir.

  • Ebeveynler, doğumdan itibaren 6 hafta geçmeden rıza veremez (TMK m.309).

  • Rıza, noter huzurunda veya mahkemede verilmelidir.

⚠️ Anne-baba rızası aranmayan durumlar:

  • Anne-baba bulunamıyorsa,

  • Velayet hakları kaldırılmışsa,

  • Uzun süre çocuğa ilgisiz kalmışlarsa (fiilen terk durumu).

3️⃣ Evlatlığın Rızası

  • 12 yaşını doldurmuş çocuklar, evlat edinmeyi kendi rızalarıyla kabul etmelidir (TMK m.313).

III. REŞİT BİRİNİN EVLAT EDİNİLMESİ

  • Reşit kişi (18 yaş üstü), ancak şu koşullarla evlat edinilebilir:

    • Küçüklüğünden itibaren en az 5 yıl evlat edinen tarafından bakılmış olmalı.

    • Evlatlık açık rızasını vermeli.

    • Mahkeme, evlat edinmenin haklı sebeplere dayandığını incelemelidir.

IV. MAHKEME SÜRECİ

Evlat edinme talebi Aile Mahkemesi’ne yazılı dilekçe ile yapılır.

Süreçte:

  • Sosyal hizmet uzmanı tarafından ön inceleme raporu hazırlanır.

  • Tüm şartların oluşup oluşmadığı araştırılır.

  • Mahkeme, şartlar mevcutsa evlat edinmeye karar verir.

V. EVLAT EDİNMENİN SONUÇLARI

Evlat edinme kararıyla:

  • Evlat edinilen, evlat edinenin öz çocuğu gibi kabul edilir.

  • Soyadı değişir, evlat edinenin soyadını alır.

  • Nüfus kaydı, evlat edinenin çocuğu olarak değiştirilir.

  • Miras, nafaka ve evlenme yasağı gibi önemli hukukî sonuçlar doğar.

Özet Tablo

Şart Açıklama
Yaş sınırı (evlat edinen) En az 30 yaşında olmak
Ortak evlat edinme Evli eşlerin birlikte başvurması zorunlu
1 yıl birlikte yaşama Çocuk en az 1 yıldır yanında kalmalı
Anne-baba rızası Yazılı rıza şart, bazı istisnalar mevcut
Evlatlığın rızası 12 yaş ve üstü çocukta aranır
Mahkeme kararı Evlat edinme ancak mahkeme kararıyla olur
Reşit evlatlık 5 yıl bakılmış olmalı ve açık rızası alınmalı